Սուրբ Հուլիանե և Վասիլուհի կույսերի հիշատակության օր
Հուլիանե
Այս անվամբ շատ սրբեր կան թե՛ լատինների և թե՛ հույների մոտ: Իսկ մեր Հայսմավուրքում ամենաքիչը երկու սրբուհիների հանդիպեցինք: Մեր տոնացույցում ընդգրկված Հուլիանան կարծում ենք Նիկոմիդացի Հուլիանան է, որը ապրել և նահատակվել է Դ դարի սկզբներին, Դիոկղետիանոս կայսեր հալածանքների ժամանակ: Մատաղ տարիքում Հուլիանան արդեն քրիստոնյա է դարձել և իրեն նվիրել է կուսական կյանքին, հետևաբար մերժում է մի հեթանոս երիտասարդի ամուսնության առաջարկը: Մատնում է դատավորին և ահավոր չարչարանքների ենթարկվելով՝ ի վերջո բանտարկվում է: Այնտեղ էլ ենթարկվում է բարոյական փորձության՝ չարության ոգին հրեշտակի կերպարանքով մոտենում է նրան, որպեսզի հայտնի, որ Աստված այլևս չի ցանկանում, որ սրբուհին չարչարվի, ուստի պիտի կայսեր հրամանին ենթարկվի և չերկմտի կուռքերին զոհ մատուցելու համար: Այս բոլոր փորձությունների միջից հաղթական է դուրս գալիս: Երբ բանտից հանեցին, որպեսզի կրակի մեջ նետեն՝ կրակը մարեց: Այս հրաշքը տեսնելով շատերը դարձի եկան և հենց այդտեղ էլ նահատակվեցին: Ի վերջո 311 թ.-ին, երբ 19 տարեկան էր, գլխատվելով նահատակվեց:
Հայերս նրա հիշատակը տոնում ենք Հիսնակի պահոց առաջին երկուշաբթի օրը:
Վասիլուհի
Այս անվամբ նույնպես ազմաթիվ վկայուհիներ կան հույների և լատինների տոնացույցներում: Մեր տոնացույցում ընդգրկվածի համար ենթադրում ենք, որ Նիկոմիդացի է և փոքր հասակից քրիստոնյա է եղել, որի պատճառով էլ կայսեր կողմից նշանակված դատավորի հրամանով չարաչար տանջանքների ենթարկվեց: Բոլոր չարչարանքներից անվնաս մնալով ազատվեց և ճգնողական կյանք ապրելով, մաքուր սրբությամբ առ Աստված գնաց 309 թ.-ին:
Հայերս նրա հիշատակը տոնում ենք Հիսնակի պահոց առաջին երկուշաբթի օրը:
«Համաքրիստոնեական Սուրբեր», Շնորհք արքեպս. Գալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐ» մատենաշար, Երևան1997
