Լուրեր

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանունկյան» Մատենադարանում արդեն հասանելի է Չարլզ Դոուսեթի «Միջնադարյան Հայաստանի գաղտնիքների լուսաբանումը» հոդվածների ժողովածուն (Charles Dowsett, Decoding the Mysteries of Medieval Armenia: collected studies, Yerevan, Ankyunacar Publishing, 2022, 603 p.): Գրքի կազմողը, նախաբանի և ներածության հեղինակը Վրեժ Ներսիսյանն է։ Այն Սուրբ Էջմիածնի Մատենադարանին է նվիրել «Անկյունաքար» հրատարակչության տնօրեն Խաչիկ Գրիգորյանը։

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանունկյան» Մատենադարանում համալրումը շարունակական գործընթաց է, ինչի շնորհիվ ընթերցողները հնարավորություն են ունենում ծանոթանալ Հայաստանում և նրա սահմաններից դուրս տպագրված նոր արժեքավոր հրատարակություններին։

Թուրքիայի հայ կաթողիկե համայնքի առաջնորդ Լևոն արք․ Զեքիյանի ջանքերով Սուրբ Էջմիածնի Մատենադարանը համալրվեց «Il Regno» ամսագրի վերջին երկու տարիների և «L’Eglise Arménienne» (Եկեղեցին Հայկական) ամսագրի 2010-2014 թթ․ համարներով։ Կրոնական, աստվածաբանական նյութերով հարուստ այս ամսագրերը պահանջված են ընթերցողների կողմից։ Նվիրատվության արդյունքում Մատենադարանի հավաքածուն դարձավ ավելի ամբողջական։

Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանի և Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանի համագործակցության շրջանակում պարբերաբար իրականացվում են վնասված գրքերի վերականգնման աշխատանքներ, ինչի շնորհիվ Սուրբ Էջմիածնի Մատենադարանի հնատիպ գրքերը փրկվում են ֆիզիկական ոչնչացումից։

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանում այսօր հյուրընկալվեցին ԱՄՆ դեսպանատան հանրային կապերի գրասենյակի ղեկավար Լիա Միլլերը և դեսպանատան տեղեկատվական ռեսուրսների կենտրոնի տնօրեն Ներսես Հայրապետյանը։ Հյուրերը ծանոթացան Մատենադարանի հիմնադրման պատմությանը, կառուցվածքին, հավաքածուներին, հայ հնատիպ գրքի պատմությանը։

Մայր Աթոռի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանը պարբերաբար համալրվում է նոր և արժեքավոր գրականությամբ: Հերթական նվիրատվությունը Սուրբ Էջմիածնի Մատենադարանին կատարեց Վիոլետա Մնացականյանը: Տարիներ շարունակ իրականացված պրպտումների, ուսումնասիրությունների, քրտնաջան աշխատանքի արդյունքում ստեղծված վեց գրքերը հեղինակը նվիրեց Մատենադարանին, քանի որ վստահ է, որ դրանք ծառայելու են մեր ընթերցողների տեղեկատվական հետաքրքրությունն և գիտելիքն ավելացնելու գործին:
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Մատենադարանի տնօրենությունն իր շնորհակալությունն է հայտնում հեղինակին՝ պարբերաբար կատարվող նվիրատվությունների և ջերմ բարեկամության համար՝ ակնկալելով նաև հետագա համագործակցություն:

______________________

Ն․Ս․Օ․Տ․Տ․ Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի օրհնությամբ հունիսի 29-ին, ժամը 14։00-ին, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանում տեղի կունենա Սուրբ Էջմիածնի հրատարակչության տպագրած մի շարք արժեքավոր գրքերի շնորհանդեսը:

«Հայ մատենագիրները սուրբ հաղորդության խորհրդի մասին (Ե.-ԺԸ. դարեր)», աշխատասիրությամբ՝ Հակոբ Քյոսեյանի:

«Սրբալույս Մյուռոնը հայ մատենագիտության մեջ» (V-XIX դարեր), աշխատասիրությամբ՝ Վարդան Դևրիկյան։

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանը ձեռք է բերել արժեքավոր հրատարակություն՝ 1864 թ․ Վենետիկում տպագրված «Գործք Առաքելոց եւ Թուղթք» գիրքը, որը բացակայում էր Մայր Աթոռի հավաքածուներում։

Ըստ Հայ գրքի համահավաք մատենագիտական ցանկերի՝ Վենետիկում գիրքը նույն թվականին տպագրվել է երկու անգամ՝ էջակալության տարբերությամբ՝ 432 և 463 էջ։ Նշված երկու տպագրությունների մատենագիտական նկարագրությունները «Հայ գիրքը 1851-1900 թթ․» մատենագիտության մեջ կատարվել են աստղանիշով՝ ըստ մատենագիտական աղբյուրների (տե՛ս NN 1275, 1276 ։ Ավելի ուշ ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանը համալրվել է 463 էջանոց տպագրության մեկ օրինակով, իսկ Հայաստանի ազգային գրադարանը՝ երկրորդ տպագրության երկու օրինակով, սակայն էջերի քանակը ոչ թե 432 էր, այլ 337, 1 չհամարակալված էջ։ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Մատենադարանի ձեռք բերած օրինակը հենց այս տպագրությունն է։

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանում արդեն հասանելի է պատմական գիտությունների դոկտոր Ամատունի Վիրաբյանի և պատմական գիտությունների թեկնածու Սոնյա Միրզոյանի աշխատասիրությամբ հրատարակված «Офицеры-армяне Первой мировой войны. Офицеры армии Республики Армения 1914-1920 гг. Историко-биографический словарь» մեծածավալ աշխատությունը: Այս ընդգրկուն հանրագիտարան-բառարանում ներառված են Հայաստանի Առաջին Հանրապետության շուրջ 7000 սպաների մասին տվյալներ, սպաներ, ովքեր մասնակցել են 1914-1920 թթ. առաջին աշխարհամարտին։ Ընդգրկված են նաև այն օտարազգի սպաները, որոնք մասնակցել են մարտերին՝ որպես ՀՀ բանակի ներկայացուցիչներ:

Կ․ Պոլսի Հայոց Պատրիարքարանը, ձեռամբ Տ․ Հովակիմ աբեղա Սերովբյանի, հերթական անգամ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանին փոխանցեց մի շարք կարևոր հրատարակություններ։

այր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանը, որպես հայ տպագիր ժառանգության պահպանման օջախ, հավաքագրում և պահպանում է կրոնական, աստվածաբանական, հայագիտական գրականությունը՝ ապագա սերունդներին ավանդելու նկատառումով։ Ներկայումս այստեղ է գտնվում տպագիր Աստվածաշունչ մատյանների առավել ամբողջական հավաքածուն, ուր առկա են տպագրություններ, որոնք ներառված չեն հայ գրքի համահավաք ցանկերում կամ բացակայում են այլ գիտակրթամշակութային կառույցներում։

Սիրով ներկայացնում ենք 1883 թ․ Կ․ Պոլսի Պոյաճյան տպարանում տպագրված Աստվածաշունչը։

Պոյաճյան տպարանն աչքի է ընկնում հայերեն և հայատառ թուրքերեն Աստվածաշունչ մատյանների տպագրության առավել մեծ քանակով։ Երբեմն նույն թվականին այս տպարանում Աստվածաշունչը որոշ տարբերություններով տպագրվել է մի քանի անգամ։ 1883 թ․ տպագրված սույն գիրքն այդպիսի հրատարակություն է։

Այսօր Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանում տեղի ունեցավ «Մեդիագրագիտությունը գրադարանային ոլորտում» խորագրով կլոր սեղան-քննարկում:

Այն կազմակերպվել էր Երևանի Ավ․ Իսահակյանի անվան կենտրոնական գրադարանի «Ամերիկյան անկյուն»-ի և «Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնի» համատեղ նախաձեռնությամբ իրականացվող «Նորարար գրադարաններ» աշխատաժողովի շրջանակում:

Բանախոսությամբ հանդես եկավ Սուրբ Էջմիածնի Մատենադարանի փոխտնօրեն Պապին Մուրադյանը:

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանի հավաքածուներում մեծ թիվ են կազմում տարբեր ժամանակաշրջաններում Կ․ Պոլսում տպագրված հայերեն գրքերն ու պարբերականները։ Արժեքավոր այդ տպագրությունների թիվն այսօր ավելացավ շուրջ մեկ տասնյակով: